Κυριακή 29 Νοεμβρίου 2015

1664-Η Παντέρμη

--------------------------------------------
από https://www.youtube.com/watch?v=WMXom0Iwwqo

Αρλέτα
Η Παντέρμη
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, Ποίηση-Στίχοι: (Federico Garcia Lorca) Οδυσσέας Ελύτης
--------------------------------------------
--------------------------------------------
Σκάβουν το χώμα οι πετεινοί
σκάβουν ζητώντας την αυτή
την ώρα που στα σκοτεινά
βγαίνει η Παντέρμη και γυρνά.

Μαύρη μαυρίλα ειν' η ψυχή της
κι ωχρό μπακίρι το πετσί της
τα στήθια της ωσάν τ' αμόνια
που τα χτυπούν χωρίς συμπόνια.

-Παντέρμη, τι ζητάς εδώ
μόνη σου δίχως σύντροφο;

-Κι αν είναι κάτι που ζητώ
πε μου, σε γνοιάζει εσένανε;
Ζητάω εκείνο που ζητώ
ζητάω την ίδια εμένανε.

-Παντέρμη, πες ποιος ο καημός σου
ποιος ο αγιάτρευτος καημός σου;

-Ποιός ο καημός μου;
Μαύρη πίσσα εγίνη η λινή μου η πουκαμίσα
και μες στο σπίτι σαν τρελλή
σούρνω το ξέπλεκο μαλλί.

-Παντέρμη, λούσε το κορμί σου
λουσ' τό χελιδονόνερο
κι άσε κυρά μου την ψυχή σου
ασ' τη να βρει αναπαμό.

Άχου, τσιγγάνικες ψυχές
κι ολόκρυφες νεροσυρμές
πίκρες μαζί και θάματα
στα μακρινά χαράματα.
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
από https://www.youtube.com/watch?v=vDCx8GS9HRo
από https://www.youtube.com/watch?v=Hjr74htEeD4
από https://www.youtube.com/watch?v=YDuaNd09EaE
από https://www.youtube.com/watch?v=-mmjtk_rf6c
από https://www.youtube.com/watch?v=6Rmq8kjmmS8

Μαρία Φαραντούρη 
η παντέρμη
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, Ποίηση-Στίχοι: (Federico Garcia Lorca) Οδυσσέας Ελύτης 
--------------------------------------------
--------------------------------------------
Σκάβουν το χώμα οι πετεινοί
σκάβουν ζητώντας την αυγή
την ώρα που στα σκοτεινά
βγαίνει η Παντέρμη και γυρνά.

Μαύρη μαυρίλα είν' η ψυχή της
κι ωχρό μπακίρι το πετσί της
τα στήθια της ωσάν τ' αμόνια
που τα χτυπούν χωρίς συμπόνια.

-Παντέρμη, τι ζητάς εδώ
μόνη σου δίχως σύντροφο;

-Κι αν είναι κάτι που ζητώ
πε μου, σε γνοιάζει εσένανε;
Ζητάω εκείνο που ζητώ
ζητάω την ίδια εμένανε.

-Παντέρμη, πες ποιος ο καημός σου
ποιος ο αγιάτρευτος καημός σου;

-Ποιός ο καημός μου;
Μαύρη πίσσα εγίνη η λινή μου η πουκαμίσα
και μες στο σπίτι σαν τρελλή
σούρνω το ξέπλεκο μαλλί.

-Παντέρμη, λούσε το κορμί σου
λουσ' το χελιδονόνερο
κι άσε κυρά μου την ψυχή σου
άσ τη να βρει αναπαμό.

Άχου, τσιγγάνικες ψυχές
κι ολόκρυφες νεροσυρμές
πίκρες μαζί και θάματα
στα μακρινά χαράματα.
--------------------------------------------
--------------------------------------------
Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα έγραψε το 1928 το Romancero Gitano, τη πλέον διάσημη Ισπανική συλλογή από τσιγγάνικες μπαλάντες, εμπνευσμένος από την Ανδαλουσιανή κουλτούρα, τα ήθη και έθιμα της γενέτειρας γης του. Οι Τσιγγάνοι και o κόσμος τoυς ήταν ένα από τα θέματα που γοήτεψαν και απασχόλησαν επίμονα τον ποιητή και το έργο του. Τα θέματα της τσιγγάνικns ζωής, η οποία για τον Λόρκα συμβολίζει την γνησιότερη μορφή της Ισπανικής κουλτούρας, περιστρέφονται γύρω από τις αξίες για τη ζωή, την ελεύθερα, την αγάπη, τον θάνατο, τον πόνο, τους αγώνες ενάντια στην καταπίεση και την κοινωνική Βία. Κεντρικοί χαρακτήρες ηρωικά αρχέτυπα ανδρών και γυναικών, o Antonito el Camborio που συλλαμβάνεται και δολοφονείται, ο Τσιγγάνος που πεθαίνει από αγάπη, η Καλόγρια η Τσιγγάνα στο δίλημμά της ανάμεσα στον θεό και την ελευθερία της, η τραγική μοίρα της Παντέρμης.

Η κορυφαία μουσικολόγος Gail Holst στην ανάλυση της, θεωρεί το Romancero Gitano τον ωραιότερο κύκλο τραγουδιών του συνθέτη, κι αναφέρεται στα χαρακτηριστικά μουσικά μοτίβα που συνδέουν τα τραγούδια καθώς και στη σχέση τους με τη Βυζαντινή μουσική που τόσο κεντρικά στέκει στις πηγές έμπνευσης του Θεοδωράκη:
«...Η ΠΑΝΤΕΡΜΗ» είναι το πιο αριστουργηματικό τραγούδι του κύκλου.
...Η κατιούσα βηματική κίνηση της μελωδίας σε αβίαστα ισόχρονα
όγδοα τα εκτενή μελίσματα, ...η ποικιλματική κίνηση γύρω από την
τονική, ...το ρετσιτατίβο, ...οι πτώσεις στη τέταρτη βαθμίδα, είναι συνθετικές τεχνικές που ο Θεοδωράκης υιοθέτησε μελετώντας Βυζαντινούς ύμνους όπως αυτόν της Κυριακής των Βαΐων...».

Τατιάνα Παπαγεωργίου

Το βίντεο είναι από την ταινία των αδελφών Paolo and Vittorio Taviani «ΧΑΟΣ»
--------------------------------------------
--------------------------------------------
- Απο το αρχείο της ΕΡΤ -
--------------------------------------------
Σκάβουν το χώμα οι πετεινοί
σκάβουν ζητώντας την αυτή
την ώρα που στα σκοτεινά
βγαίνει η Παντέρμη και γυρνά.

Μαύρη μαυρίλα ειν' η ψυχή της
κι ωχρό μπακίρι το πετσί της
τα στήθια της ωσάν τ' αμόνια
που τα χτυπούν χωρίς συμπόνια.

Παντέρμη, τι ζητάς εδώ
μόνη σου δίχως σύντροφο;

Κι αν είναι κάτι που ζητώ
πε μου, σε γνοιάζει εσένανε;
Ζητάω εκείνο που ζητώ
ζητάω την ίδια εμένανε.

Παντέρμη, πες ποιος ο καημός σου
ποιος ο αγιάτρευτος καημός σου;

Ποιος ο καημός μου;
Μαύρη πίσσα εγίνη η λινή μου η πουκαμίσα
και μες στο σπίτι σαν τρελή
σούρνω το ξέπλεκο μαλλί.

Παντέρμη, λούσε το κορμί σου
λουσ' το χελιδονόνερο
κι άσε κυρά μου την ψυχή σου
ασ' τη να βρει αναπαμό.

Άχου, τσιγγάνικες ψυχές
κι ολόκρυφες νεροσυρμές
πίκρες μαζί και θάματα
στα μακρινά χαράματα.
--------------------------------------------
--------------------------------------------
Το "Κοντσέρτο για κιθάρα (Lorca)" του Μίκη Θεοδωράκη αποτελεί διασκευή του 1983 για για κοντράλτο, σόλο κιθάρα, μικρή μικτή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα των 6 από τα 7 τραγούδια του γνωστού κύκλου τραγουδιών "Romancero Gitano" σε ποίηση του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα σε απόδοση του Οδυσσέα Ελύτη. Η ηχογράφηση αυτή έγινε στο Μέγαρο Μουσικής το 1996 με σολίστ τη Μαρία Φαραντούρη. Κλασική κιθάρα παίζει ο Κώστας Κοτσιώλης. Παίζει η Ορχήστρα της Κόρδοβας υπό τη διεύθυνση του Leo Brouwer ενώ συμμετέχει η χορωδία Fons Musicalis υπό τη διεύθυνση του Κωστή Κωνσταντάρα. Το έργο κυκλοφόρησε το 2002 σε cd με τίτλο "Του Φεγγαριού τα Πάθη".
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
από https://www.youtube.com/watch?v=hg9ZTGDqoZ0

Peter Goedhart 
Ballad Of The Black Sorrow (η παντέρμη)
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, Ποίηση-Στίχοι: (Federico Garcia Lorca)
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
από https://www.youtube.com/watch?v=ogu54l6xcW4

Ballad Of The Black Sorrow (η παντέρμη)
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, Ποίηση-Στίχοι: (Federico Garcia Lorca)--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
από https://www.youtube.com/watch?v=jW073m4zI90
από https://www.youtube.com/watch?v=iXBLcJf-_Ag

Νατάσσα Μποφίλιου 
Η Παντέρμη
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, Ποίηση-Στίχοι: (Federico Garcia Lorca) Οδυσσέας Ελύτης  
--------------------------------------------
--------------------------------------------
Σκάβουν το χώμα οι πετεινοί
σκάβουν ζητώντας την αυτή
την ώρα που στα σκοτεινά
βγαίνει η Παντέρμη και γυρνά.

Μαύρη μαυρίλα ειν' η ψυχή της
κι ωχρό μπακίρι το πετσί της
τα στήθια της ωσάν τ' αμόνια
που τα χτυπούν χωρίς συμπόνια.

-Παντέρμη, τι ζητάς εδώ
μόνη σου δίχως σύντροφο;

-Κι αν είναι κάτι που ζητώ
πε μου, σε γνοιάζει εσένανε;
Ζητάω εκείνο που ζητώ
ζητάω την ίδια εμένανε.

-Παντέρμη, πες ποιος ο καημός σου
ποιος ο αγιάτρευτος καημός σου;

-Ποιός ο καημός μου;
Μαύρη πίσσα εγίνη η λινή μου η πουκαμίσα
και μες στο σπίτι σαν τρελλή
σούρνω το ξέπλεκο μαλλί.

-Παντέρμη, λούσε το κορμί σου
λουσ' τό χελιδονόνερο
κι άσε κυρά μου την ψυχή σου
ασ' τη να βρει αναπαμό.

Άχου, τσιγγάνικες ψυχές
κι ολόκρυφες νεροσυρμές
πίκρες μαζί και θάματα
στα μακρινά χαράματα.
--------------------------------------------
--------------------------------------------
Από την Συναυλία του Σταύρου Ξαρχάκου με την Κ.Ο.Ε.Μ. και την Νατάσσα Μποφίλιου και τον Γιάννη Χαρούλη στο Σαινοπούλειο Αμφιθέατρο στην Σπάρτη στις 22 Ιουλίου 2011
--------------------------------------------
Σκάβουν το χώμα οι πετεινοί
σκάβουν ζητώντας την αυτή
την ώρα που στα σκοτεινά
βγαίνει η Παντέρμη και γυρνά.

Μαύρη μαυρίλα ειν' η ψυχή της
κι ωχρό μπακίρι το πετσί της
τα στήθια της ωσάν τ' αμόνια
που τα χτυπούν χωρίς συμπόνια.

-Παντέρμη, τι ζητάς εδώ
μόνη σου δίχως σύντροφο;

-Κι αν είναι κάτι που ζητώ
πε μου, σε γνοιάζει εσένανε;
Ζητάω εκείνο που ζητώ
ζητάω την ίδια εμένανε.

-Παντέρμη, πες ποιος ο καημός σου
ποιος ο αγιάτρευτος καημός σου;

-Ποιός ο καημός μου;
Μαύρη πίσσα εγίνη η λινή μου η πουκαμίσα
και μες στο σπίτι σαν τρελλή
σούρνω το ξέπλεκο μαλλί.

-Παντέρμη, λούσε το κορμί σου
λουσ' τό χελιδονόνερο
κι άσε κυρά μου την ψυχή σου
ασ' τη να βρει αναπαμό.

Άχου, τσιγγάνικες ψυχές
κι ολόκρυφες νεροσυρμές
πίκρες μαζί και θάματα
στα μακρινά χαράματα.
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
από https://www.youtube.com/watch?v=qPor_Kso7kU

ΜΑΡΙΑ ΖΩΗ
Η Παντέρμη
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, Ποίηση-Στίχοι: (Federico Garcia Lorca) Οδυσσέας Ελύτης  --------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------
--------------------------------------------

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου